Adam Fortunate Eagle
PIPESTONE. Życie w szkole z internatem dla Indian
przeł. Bartosz Hlebowicz
Pisanie o szkołach z internatem dla Indian nie jest proste. Trudno pominąć cierpienie dzieci oderwanych od rodziny i rzuconych w nieprzyjazny świat, w którym, aby przetrwać, musiały się wyrzec wszystkiego, czego się dotąd nauczyły. Wiele dzieci zmarło z powodu chorób, kar cielesnych i ze zwykłej tęsknoty za domem. Tych tragedii nie da się niczym usprawiedliwić.
Jednak nie można dziś odsądzać od czci i wiary twórców systemu szkół z internatem. Ludziom tym nie chodziło o przysporzenie Indianom dodatkowych cierpień, motywem ich działania nie była nienawiść. Przyświecały im ideały, w których odbijała się ówczesna kondycja kultury Zachodu i sposób myślenia o świecie.
Postanowiłem opowiedzieć o życiu w internacie, tak, jakby to zrobił chłopiec, którym wtedy byłem, jako narrator w pierwszej osobie. Zdecydowałem się na język pośredni – ani niezbyt dziecinny, ani niezbyt uczony. Zależało mi na wiernym opowiedzeniu tej części mego życia, tak jak go doświadczałem.
Bracia z siostrą zapisują mnie do szkoły. Potem Stanley, najstarszy brat, podchodzi do mnie w towarzystwie indiańskiego małżeństwa:
– Addie, to pan i pani Burns. Podczas pobytu w Pipestone to oni będą twoimi nowymi rodzicami.
O rany! To dla mnie za dużo jak na jeden dzień, zaczynam płakać. Pani Burns obejmuje mnie i próbuje pocieszyć. Naprawdę jest jak mama.
Adam Fortunate Eagle (ur. 1929 jako Adam Nordwall) jest Czipewejem (Chippewa) z rezerwatu Red Lake w Minnesocie. W latach 1935–1945 uczęszczał do Szkoły z Internatem dla Indian w Pipestone. Na początku lat 50. zamieszkał w Kalifornii, gdzie zaangażował się w działalność społeczną na rzecz Indian. Był pomysłodawcą okupacji wyspy Alcatraz przez grupę Indianie Wszystkich Plemion w 1969 roku.
Na Uniwersytecie Kalifornijskim w Hayward prowadził wykłady z dziedziny studiów tubylczych (Native studies).
Jest autorem książek: Alcatraz! Alcatraz! The Indian Occupation of 1969–1971 (1992), Heart of the Rock: The Indian Invasion of Alcatraz (2008) oraz Pipestone: My Life in an Indian Boarding School (2010). W 2014 wydał także zbiór anegdot Scalping Columbus and Other Damn Indian Stories: Truths, Half-Truths, and Outright Lies (2014).
Zob. artykuły o szkołach z internatem zamieszczone w kwartalniku „Tawacin” (2008):
- Dokumenty o amerykańskiej polityce edukacyjnej dla Indian
- Luther Standing Bear Kopiować i naśladować. Pierwsze dni w szkole z internatem
- Bruce E. Johansen Kanada wypłaca odszkodowania ofiarom szkół z internatem dla tubylców
- Laurence M. Hauptman Marszem do cywilizacji. Orkiestra Szkoły Zawodowej dla Indian w Carlisle za czasów Pratta (1879-1904)
- Tarzycjusz Buliński Czy szkoły dla Indian były takie złe? Komentarz antropologa
- Marek Hyjek Nie tylko Carlisle. Jeszcze o oświacie dla Indian
Zobacz też
recenzja książki Adama Fortunate Eagle’a, „Tawacin” nr 4[24], zima 1993/94
- Janice Lynn Walka o wolność: Alcatraz! Alcatraz!
I na koniec rarytas!
dwa wiersze córki Adama Fortunate Eagle’a zamieszczone w PIERWSZYM numerze „Tawacinu” 1[1], późna jesień 1985
Adam Fortunate Eagle, PIPESTONE. Życie w szkole z internatem dla Indian, przeł. Bartosz Hlebowicz,
Biblioteka „Tawacinu” nr 58, Wielichowo 2023, ISBN 978-83-62490-35-6, format 143×205, stron 248, cena 39 zł